خیر و اختیار یکی از پایه‌ای‌ترین مفاهیم در نظام انسانی است که به واسطه آن سرنوشت او به سمت نفع حقیقی و کمال مطلوب تقدیر شده و به یمن وجود آن سعادتی ابدی و منحصر به فرد نصیب او می‌شود. راهیابی به حقیقتِ این کلمه، به معنای راهیابی به همه خوبی‌هاست. برای این منظور با فعال شدن تفکر و تعقل، مؤلفه‌های خیر و اختیار نیز فعال می‌شود و در این صورت انسان با اخیار هم‌راستا و از اشرار دور می‌گردد. کتاب حاضر تلاشی است برای تبیین مؤلفه‌های خیر و اختیار و نیز ارتباط آن با تفکر و تعقل که دانستن آن موجب فهم آیات و روایات بسیاری در این زمینه می‌شود.