دراین کتاب سعی شدە تا به چرایی و چگونگی تدوین نظام فکری قرآنی پرداخته شود.به این منظور، کتاب از بررسی مفهوم تفصیل در قرآن آغاز کرده و سپس فرایند تفصیل را در سه مرتبه نزول حقایق، دریافت حقایق و ارائه حقایق روشن نموده است. با رسیدن به این جمع‌بندی درباره تفصیل در قرآن، در ادامه، به چگونگی تفصیل در برخورد انسان با حقایق پرداخته و آن را در سه مرحله فهم، دریافت و ارائه به دیگران بیان کرده است. با روشن شدن این مراتب و مراحل، چرایی و اصولی ازچگونگی تدوین اندیشه‌های برگرفته از قرآن را در نظامی منسجم وهدفمند ارائه داده است.