معناشناسی افسردگی از منظر قرآن: پیشنهاد الگویی برای پژوهش‌های قرآنی در حوزه روانشناسی

اختلالات در نظام قرآنی، عوامل اخلالگر در مسیر هدایت و رشد آدمی هستند و از این منظر، به‌طور ریشه‌ای با نگاه نشانه‌ای در عرف متفاوت هستند. افسردگی خمودی است که به‌واسطه عدم اعتماد به خدا و ضعف تفکر در فرد شکل گرفته و او را از سویی به احساس بی‌نتیجه‌بودن کارها و از سوی دیگر، به بی‌رغبتی و‌ عدم رضایت از زندگی و در‌نهایت به خواری درونی و غم فراگیر می‌کشاند.
عوامل زیربنایی، لازمه‌ای و نشانه‌ای به‌طور اختصاصی برای هر یک از انواع افسردگی‌ها متفاوت است. شش نوع افسردگی شامل افسردگی تطفیفی، سرشکستگی، مقایسه‌ای انزواطلبانه، ولایت‌ستیزی، معنوی و افسردگی ناشی از حقارت در ابعاد مختلف ادراکی، باوری، رفتاری، صفتی، توجهی و عاطفی ویژگی‌های خاص خود را دارا هستند. به این‌ترتیب، افراد افسرده‌ای که در ظاهر نشانه‌های یکسانی را تجربه می‌کنند، ممکن است دارای انواع متفاوتی از افسردگی باشند و در ریشه‌های علیّ اختلال و نحوه درمان آن در طبقه متمایزی قرار گیرند. شناخت عوامل ریشه‌ای و نشانه‌ای انواع شش‌گانه افسردگی، مسیر ارزیابی دقیق‌تر و درمان کوتاه‌تر را فراهم خواهد ساخت.